چرا میکروفن‌های ریبون تا این اندازه محبوب هستند؟

وقتی با مهندسان در مورد میکروفن‌های ریبون صحبت می‌کنیم، اولین چیزی که آن‌ها در مورد این نوع میکروفن‌ها می‌گویند آن است که میکروفن‌های ریبون از همان سال‌های ابتدایی یعنی دهه ۴۰ و ۵۰ میلادی تاکنون، بهترین، مناسب‌ترین و استانداردترین میکروفن بازار است.

دومین چیزی که معمولا موزیسین‌ها به آن اشاره می‌کنند، ظرافت، حساسیت و شکنندگی این میکروفن‌هاست. همان‌طور که گفتیم، میکروفن‌های ریبون در تمام این سال‌ها خودش را به بهترین شکل ممکن ثابت کرده است و همیشه خاص‌ترین و گرم‌ترین صدای ممکن را در اختیار موزیسین‌ها قرار داده.

به همین دلیل است که با گذشت این همه سال، این نوع میکروفن‌ها هنوز هم بسیار ارزش‌مند و بعضا گران‌بها هستند. کافی است فقط یک بار جنس صدای میکروفن‌های ریبون را از نزدیک بشنوید یا مشخصات فنی آن‌ها را مطالعه کنید تا از خودتان بپرسید که چرا زودتر با این میکروفن‌ها آشنا نشدید 

Lynn Fuston [که ۳۷ سال از عمرش را در صنعت ضبط گذرانده و تجربه‌های بسیار گران‌باری را در این صنعت کسب کرده] در وب‌سایت Sweetwater می‌نویسد:

“شاید شما نتوانید در مورد میکروفن‌های ریبون صحبت کنید اما من از تجربه‌ام برای شما می‌گویم. ۲۰ سال پیش، در یکی از روزهایی که در استودیو مشغول به ضبط صدا بودم، Wes Dooley برای من یک جفت میکروفن ریبون AEA R84 فرستاد تا آن‌ها را به‌دقت مورد بررسی قرار دهم و گزارشی را برای یکی از مجلات موسیقی آن زمان آماده کنم. درست همین‌جا بود که زندگی من تغییر کرد؛ با میکروفن‌های ریبون.”

Lynn پس از آشنایی با میکروفن‌های ریبون سعی کرد کلکسیون غنی و منحصربه‌فردی از این نوع میکروفن‌ها برای خودش ایجاد کند. جالب است بدانید او بعد از تهیه ۲۰۰۰ میکروفن ریبون به این نتیجه رسید که دیگر کافی است(!) و وی بهترین میکروفن‌های ریبون دنیا را در کلکسیون‌اش جای داده.

آقای Fuston بر این باور است که در هر استودیو حداقل یک میکروفن ریبون باید وجود داشته باشد. ما در این مقاله می‌خواهیم در مورد اهمیت و جایگاه این نوع میکروفن‌ها از نگاه آقای Fuston صحبت کنیم و تجربیات ایشان را را با شما به‌اشتراک بگذاریم. همراه‌مان باشید…

ما در این مقاله، بخش‌های زیر را پوشش خواهیم داد:

• جهت ضبط یا همان Directionality
• اثر مجاورت
• تنالیته
• انعطاف‌پذیری صوتی

جهت ضبط(Directionality)

همان‌طور که در مطلبی جداگانه در مورد میکروفن‌های ریبون نوشتیم، این نوع میکروفن‌ها به‌واسطه طراحی و ساختاری که دارند، از الگوی ضبط Bi-Directional یا همان Figure-8 تبعیت می‌کنند. این بدان‌معناست که کپسول میکروفن‌های ریبون نسبت به اصواتی که از قسمت جلو و عقب وارد میکروفن می‌شوند حساس است و اصوات موجود در طرفین میکروفن را Reject می‌کنند.

البته از آن‌جا که صدابرداران و موزیسین‌ها معمولا از میکروفن‌های کاردیوید استفاده می‌کنند، ممکن است کمی طول بکشد تا به الگوی قطبی Figure-8 عادت کنند. شاید شما هم به عنوان یک موزیسین مبتدی یا دست‌کم کسی که با پروسه ضبط آشنایی چندانی ندارد، با خودتان فکر کنید که چرا یک میکروفن باید اصوات موجود در قسمت پشتی را هم ضبط کند؟! دلیل‌اش را به شما خواهیم گفت.

یکنواختی

اگرچه میکروفن‌های کاردیوید با توجه به ساختاری که دارند، اصوات موجود در طرفین و پشت میکروفن را Reject می‌کنند اما این اصوات به طور کامل Reject نمی‌شوند. در واقع میکروفن این اصوات را هم ضبط می‌کند اما موقع پخش، متوجه می‌شوید که این اصوات، کیفیت پائینی دارند و اصطلاحا بسیار بدصدا هستند!

در نقطه مقابل، میکروفن‌های ریبون پاسخ فرکانسی بسیار دقیق و یکنواختی در قسمت جلویی و پشتی‌شان دارند. به بیان دیگر، اگر منبع صوتی را از قسمت جلویی میکروفن به سمت طرفین آن حرکت دهید، فقط از سطح صدا کاسته می‌شود اما جنس و رنگ صدا، ثابت و بدون تغییر باقی می‌ماند.

البته این را هم در نظر داشته باشید که میکروفن‌های ریبون، اصواتی که دقیقا در طرفین‌شان(یعنی زاویه ۹۰ درجه نسبت به میکروفن) قرار دارند را کاملا Reject می‌کنند. یکی از نکات جالب توجه در مورد میکروفن‌های ریبون این است که اگر فشار صوتی در قسمت جلویی و پشتی میکروفن ثابت و یکسان باشد، هیچ صدایی ضبط نخواهد شد 

دلیل این موضوع، فشار یکسان به دیافراگم و عدم لرزش آن است. به عبارت دیگر، وقتی فشار صوتی در ۲ طرف یکسان باشد، دیافراگم دقیقا به همان اندازه لرزش خواهد داشت. برای درک بهتر این موضوع، اینطور تصور کنید که فشار صوتی یکسان، باعث عدم حرکت دیافراگم به سمت جلو/عقب می‌شود.

مثال خوب دیگری که در این مورد می‌توان به آن اشاره کرد، فوت کردن یک کاغذ معلق است. در واقع کاغذ در این‌جا حکم همان دیافراگم را دارد. یعنی وقتی جلوی کاغذ قرار می‌گیرید و آن را فوت می‌کنید، کاغذ به سمت عقب می‌رود.

حال اگر در طرفین کاغذ قرار بگیرید و آن را فوت کنید، این بار هیچ اتفاقی نمی‌افتد و کاغذ اصلا تکان نخواهد خورد. دلیل این امر آن است که فشار صوتی هوایی که از دهان شما خارج می‌شود، در قسمت جلو و عقب دیافراگم دقیقا یکسان است و همین موضوع باعث می‌شود دیافراگم در جای خودش ثابت باقی بماند و در نتیجه، هیچ صدایی ضبط نشود.

ما با بیان این مثال سعی کردیم عملکرد میکروفن‌های ریبون را به بهترین شکل ممکن نشان دهیم اما شما هیچ‌وقت درون میکروفن ریبون‌تان فوت نکنید  آن‌ها به‌مراتب حساس‌تر از کاغذ یا هر شی دیگری هستند.

Reject اصوات موجود در طرفین

یکی از هیجان‌انگیزترین ویژگی‌های میکروفن‌های ریبون، حذف(Reject) کامل اصوات موجود در طرفین میکروفن است. به لطف همین قابلیت، هنگام میکروفن‌گذاری دست شما باز است و می‌توانید هر روش و تکنیکی که مد نظرتان بود را اجرا کنید.

برای مثال، هنگام ضبط سازهای بادی برنجی، معمولا صدابرداران سعی می‌کنند صدای هر ساز را جداگانه ضبط کنند یا دست کم بین هرساز، یک حالت ایزوله و تفکیک‌شده ایجاد نمایند. با توجه به این موارد در می‌یابیم که میکروفن‌های ریبون در چنین شرایطی، بسیار ایده‌آل و مناسب‌اند؛

چراکه این میکروفن‌ها به صورت کاملا طبیعی، اصوات موجود در طرفین را نادیده می‌گیرند(Reject می‌کنند). با وجود میکروفن‌های ریبون می‌توانید بدون هیچ مشکل و نگرانی، صدای ترومپت و ترومبون را بدون تداخل کنار هم ضبط کنید.

یکی دیگر از راه‌های حذف اصوات محیطی، استفاده از میکروفن‌های پرکاشن است. این نوع میکروفن‌ها تقریبا هر صدای اضافه‌ای که در محیط وجود داشته باشد را حذف می‌کنند. اما اگر به هر دلیل به این نوع میکروفن‌ها دسترسی نداشتید، می‌توانید از میکروفن‌های ریبون برای این منظور استفاده کنید.

یکی از حیرت‌انگیزترین کارهایی که می‌توانید با میکروفن‌های ریبون انجام دهید، قرار دادن آن‌ها به سمت سقف/کف و تنظیم سطح آن‌ها با سطح سازهایی مانند گیتار، درام و… است. با این کار، دیافراگم فقط نسبت به اصوات موجود در بالا و پائین میکروفن حساسیت نشان می‌دهد و سایر اصواتی که در راستای میکروفن قرار دارند(یعنی همان صدای گیتار، درام و…) را Reject می‌کند. البته این به معنای حذف کامل این اصوات نیست.

فی‌الواقع نباید انتظار داشته باشیم که اصوات ناخواسته/اضافه به طور کلی حذف شوند؛ چراکه میکروفن فقط اصوات موجود در طرفین‌اش را Reject می‌کند و بازتاب‌های صوتی، به طور کامل وارد میکروفن می‌شوند و به هر حال ما آن‌ها را می‌شنویم؛ ولو با ولوم کمتر.

یکی دیگر از موارد کاربرد میکروفن‌های ریبون، ضبط هم‌زمان صدای وکال و ساز است. فرض کنید خواننده شما می‌خواهد هنگام خواندن، گیتار هم بزند. در چنین مواقعی می‌توانید از ۲ میکروفن ریبون(یکی مختص وکال و دیگری مختص ساز) بهره ببرید. با این کار، گویی اصوات را به صورت جداگانه و ایزوله‌شده ضبط کرده‌اید؛ هرچند اگر با دقت به صدای وکال گوش دهید، ممکن است صدای گیتار را هم به صورت جزئی بشنوید.

اثر مجاورت(Proximity)

یکی از دلایلی که باعث می‌شود مهندسین صوت میکروفن‌های ریبون را برگزینند، هندل کردن خیلی خوب اثر مجاورت است؛ یعنی هر چقدر اصوات به منبع صوتی نزدیک‌تر باشند، فرکانس‌های پائینی تقویت می‌شوند. اگر تأثیر اثر مجاورت روی صدای ضبط‌شده را دیده باشید، خوب می‌دانید که هندل کردن مناسب اثر مجاورت چقدر ضروری است.

برای مثال، فرض کنید می‌خواهید لاین باس یک پروژه را ضبط کنید. در چنین شرایطی، اگر در فاصله ۱.۲ متری(۴ فیت) میکروفن قرار بگیرید، اصوات کاملا طبیعی و واقعی ضبط می‌شوند اما اگر فاصله شما تا میکروفن کمتر از ۴ فیت باشد، صدای باس شما(که جزو اصوات فرکانس پائین دسته‌بندی می‌شود) تقویت خواهد شد.

این یکی از ویژگی‌های خارق‌العاده میکروفن‌های ریبون است؛ یعنی گاهی اوقات با وجود فاصله نسبتا زیاد منبع صوتی تا میکروفن، اصوات کاملا پر، غنی و طبیعی ضبط می‌شوند. اگر برنامه‌های قدیمی تلویزیون را دیده باشید، حتما متوجه این موضوع شده‌اید که صدای خواننده چقدر گرم و واقعی است؛ گویی برای ضبط صدای خواننده، از هیچ میکروفنی استفاده نشده.

نکته قابل توجه این است که در آن برنامه‌ها معمولا میکروفن‌های ریبون را بالای سر خواننده قرار می‌دادند و علی‌رغم آن‌که هیچ‌کس آن‌ها را نمی‌دید، میکروفن کارش را خیلی خوب انجام می‌داد و تمام اصوات را به بهترین شکل ممکن ضبط می‌کرد.

جالب است بدانید گاهی اوقات فاصله میکروفن‌ها تا خواننده به ۱.۵ متر(۵ فیت) هم می‌رسید. علاوه بر این‌ها، به لطف ساختار و نوع طراحی میکروفن‌های ریبون، نویزهای حاصل از حرکات دوربین و سایر تجهیزات استودیویی در Off-Axis میکروفن قرار می‌گرفتند و خودبه‌خود Reject می‌شدند.

بعضی موزیسین‌ها ‘به‌اشتباه’ فکر می‌کنند که تنها با Duplicate کردن لاین‌های صوتی می‌توانند به یک صدای غنی، گرم و پر دست یابند در حالی که در دنیای واقعی، اصلا این‌طور نیست. این‌جاست که میکروفن‌های ریبون بار دیگر خودنمایی می‌کنند و توانایی‌هایشان را به رخ سایر میکروفن‌ها می‌کشند.

یکی از مزیت‌های این نوع میکروفن‌ها آن است که در صورت کاهش فاصله میکروفن تا منبع صوتی، می‌توانید به صدایی پر، غنی، گرم و کاملا طبیعی دست یابید. ممکن است با خودتان فکر کنید که در صورت نزدیکی بیش از اندازه منبع صوتی به میکروفن، اثر مجاورت به وجود می‌آید و اصوات موجود در فرکانس‌های پائینی تقویت می‌شوند.

این موضوع کاملا درست است اما بدنیست بدانید که صدای خروجی نهایتا تا ۱۵ دسی‌بل تقویت می‌شود؛ ممکن است این عدد کمی زیاد باشد اما خوش‌بختانه همیشه راهی برای کاهش قدرت و ولوم صدا وجود دارد. البته اگر احساس کردید صدای خروجی بیش از اندازه تقویت شده، می‌توانید فاصله میکروفن تا منبع صوتی را کمی افزایش دهید.

تنالیته

تا حالا اجراهای کلاسیک قدیمی را دیده‌اید که خواننده، سخت‌ترین قطعات را با آرامش و صدایی رسا، پخته و غنی اجرا می‌کند؟ در اکثر قریب به اتفاق اجراهای قدیمی از میکروفن‌های ریبون برای ضبط اصوات استفاده شده. البته این موضوع در مورد برنامه‌های رادیویی نیز صادق است و مطمئنا شما هم آن اصوات گرم و کلاسیک را خوب به خاطر دارید. در آن زمان، اغلب رسانه‌های جمعی مانند رادیو و تلویزیون از میکروفن‌های RCA 77-DX استفاده می‌کردند.

این میکروفن به صدای گرم و غنی‌اش شهرت داشت. به هر روی، اگر شما هم شیفته اصوات کلاسیک و طبیعی هستید، می‌توانید از قدرت ماورایی میکروفن‌های ریبون بهره بگیرید. یک نکته بسیار مهم که هنگام استفاده از میکروفن‌های ریبون باید به آن توجه داشته باشید، ظرافت این میکروفن‌هاست. سعی کنید این میکروفن‌ها را به منبع صوتی نچسبانید!

همان‌طور که در بخش قبل هم اشاره کردیم، میکروفن‌های ریبون دست شما را هنگام انتخاب بهترین مکان برای قرارگیری میکروفن(میکروفن‌گذاری) کاملا باز گذاشته‌اند و در این مورد، هیچ محدودیتی متوجه شما نخواهد بود.

برای آن‌که هنگام ضبط وکال به صدایی کاملا گرم و طبیعی دست یابید، بهتر است میکروفن را در فاصله ۴۰ الی ۶۰ سانتی‌متری نسبت به خواننده قرار دهید. به یاد داشته باشید که این فاصله می‌تواند در هر جهتی باشد؛ مثلا ۴۰ سانتی‌متر بالاتر/پائین‌تر از خواننده و… .

یکی از مزیت‌های این روش آن است که خواننده می‌تواند موسیقی‌اش را کاملا واقع‌گرایانه و طبیعی اجرا کند. در واقع با خارج کردن میکروفن از میدان دید خواننده، وی دیگر احساس نمی‌کند که در حال حرف زدن با یک میکروفن است و این حس به او منتقل می‌شود که مخاطب موسیقی‌اش دقیقا روبه‌روی او نشسته و او در حال اجرای موسیقی برای مخاطب‌اش است.

متأسفانه با وجود میکروفن‌های داینامیک/کاندنسر و تجهیزاتی مانند پاپ فیلتر و… نمی‌توان به این حس ارزش‌مند و مفید، دست یافت.

یکی دیگر از نقاط قوت میکروفن‌های داینامیک، ‘سکوت’ و ‘گرمای صوتی’ آن‌هاست. به طور کلی، میکروفن‌های کاندنسر و داینامیک اصوات موجود در فرکانس‌های بالایی را کمی تند و زننده ضبط می‌کنند در حالی که میکروفن‌های ریبون، توانایی بسیار خوبی در هندل کردن اصوات زیر دارند.

یکی از خصیصه‌های این نوع میکروفن‌ها، کاهش شدت اصوات زیر است. اگرچه بسیاری از مهندسین صدا و موزیسین‌ها این موضوع را یک نقطه ضعف به‌شمار می‌آورند اما به هر حال یکی از راه‌های عالی برای رام کردن اصوات آزاردهنده، استفاده از میکروفن‌های ریبون است.

برای مثال، فرض کنید با یک صدای بسیار بم و زبر روبه‌رو هستید. در این مواقع، بهترین راه برای ضبطِ درست و مناسب صدای خواننده، استفاده از میکروفن‌های ریبون و تقویت فرکانس‌های بالایی است. دلیل این امر آن است که میکروفن‌های ریبون ذاتا صدای گرم و آرامی دارند؛

بنابراین برای جلوگیری از بم شدن بیش از حد صدای خروجی، بهتر است اصوات موجود در فرکانس‌های بالایی تقویت شوند. این کار باعث نرم و ملایم شدن صدای خواننده خواهد شد.

انعطاف‌پذیری صوتی

صدابرداران و مهندسین صوت بر این باوراند که که میکروفن‌های ریبون، انعطاف‌پذیری و سازگاری خوبی با EQ ها دارد. پاسخ فرکانسی صاف و ملایم این نوع میکروفن‌ها، به موزیسین این امکان را می‌دهد که بدون افت کیفیت صدا، تغییرات دل‌خواه‌شان را روی صدای خروجی اعمال نمایند.

به عنوان مثال، اگر لازم باشد امواج صوتی را در اکولایزر Shelve کنید، می‌توانید بدون نگرانی بابت مصنوعی شدن صدا، اصوات با بلندی ۱۲ دسی‌بل را حتی تا ۱۸ دسی‌بل هم افزایش دهید. توصیه می‌کنیم به هیچ وجه این کار را با میکروفن‌های کاندنسر انجام ندهید 

داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ همان‌طور که فرکانس‌های بالایی قابل تقویت بودند، فرکانس‌های پائینی هم قابلیت ضعیف شدن را دارند. به عبارت دیگر، شما می‌توانید بدون از دست دادن جزئیات صوتی، اصواتی که در بلندی ۶ دسی‌بل هستند را حداکثر تا ۱۰- دسی‌بل کاهش دهید؛ چیزی شبیه به معجزه.

ما تا این‌جا سعی کردیم ۴ دلیل منطقی برای خرید و تجهیز استودیو به میکروفن‌های ریبون را با شما به‌اشتراک بگذاریم. بنا بر دلایل مذکور، تصور ما بر این است که در هر استودیو باید حداقل ۱ میکروفن وجود داشته باشد. اما اگر شما هم مثل ما شیفته این نوع میکروفن هستید، می‌توانید هر تعداد که خودتان صلاح دانستید، میکروفن ریبون تهیه کنید